Haški sud i proces protiv hrvatskih generala zbog operacije Oluja
Operacija „Oluja“ iz avgusta 1995. godine ostala je predmet brojnih istraga, a najveće nade srpski preživjeli polagali su u sudski proces protiv hrvatskih generala Ante Gotovine, Mladena Markača i Ivana Čermaka pred Haškim tribunalom. Prvobitno su Gotovina i Markač osuđeni, dok je Čermak oslobođen, ali je presuda poništena u žalbenom postupku 2012. godine zbog osporavanja „pravila 200 metara“, što je izazvalo veliko razočarenje Srba iz Krajine.
Uloga Dokumentaciono-informativnog centra Veritas
Centar „Veritas“, na čijem je čelu bio Savo Štrbac, tokom procesa je dostavio mnogobrojne dokaze o stradanjima Srba tokom „Oluje“. Štrbac je podsetio na detalje istrage i značaj pravila koje je definisalo nelegalno granatiranje na udaljenosti većoj od 200 metara od legitimnih vojnih ciljeva, što je bilo ključno za prvostepenu osudu generala. Međutim, žalbeni sud je kasnije odbacio to pravilo kao proizvoljno, što je dovelo do oslobađajućih presuda.
Konflikt i političke tenzije oko presude
Presuda je izazvala žestoke reakcije u Hrvatskoj, gde se „Oluja“ smatra temeljem države. Za odbranu hrvatskih generala uloženi su značajni resursi, uključujući lobističke grupe, što je rezultiralo promenom pravnog stava. Dvojica sudija žalbenog suda su se protivila oslobađajućoj presudi, ali je većina ipak donela odluku o oslobađanju, što je i danas predmet kritika i političkih kontroverzi.
Etničko čišćenje tokom Oluje i svedočenja preživelih
Međunarodni sud pravde je 2015. godine kvalifikovao operaciju „Oluja“ kao etničko čišćenje, ali ne i genocid. Tokom akcije je ubijeno ili nestalo oko 2.000 Srba, dok je 220.000 prognano iz Republike Srpske Krajine, što predstavlja najveće etničko čišćenje u Evropi posle Drugog svetskog rata. Svedočanstva preživelih opisuju užasna stradanja civila i nezapamćene prizore koje nikada neće zaboraviti.
