EES i biometrijska kontrola mijenjaju ulazak u Šengen
Ostalo je manje od dva mjeseca do početka primjene novog EES sistema za ulazak i izlazak iz Šengena. Umjesto pečata u pasošu, putnici iz zemalja koje nisu članice Evropske unije, među kojima je i BiH, biće podvrgnuti biometrijskoj registraciji: fotografisanje i davanje otisaka prstiju. EES i biometrijska registracija najavljuju ubrzanje kontrole i veću bezbjednost na granicama.
EES sistem pokriva 59 trećih zemalja, uključujući države Zapadnog Balkana — BiH, Srbiju, Crnu Goru, Sjevernu Makedoniju i Albaniju, ali i SAD, Australiju, Veliku Britaniju, Japan, Brazil i druge. Sistem obuhvata sve članice Šengena osim Irske i Kipra, te Lihtenštajn, Norvešku, Island i Švajcarsku. Pri prvom ulasku službenici će upisati lične podatke, otiske prstiju i fotografiju, a ti podaci će se čuvati tri godine i provjeravati pri svakom prelasku.
Iz MUP-a Hrvatske poručuju da je EES u potpunosti uspostavljen i spreman za primjenu, te da sistem automatski bilježi ulaske, izlaske i prekoračenja boravka. – Što se tiče očekivanih gužvi, posebno tokom perioda turističkih sezona, jasno je da će postojati povećan pritisak na sve granične prelaze. Prosječno obavljanje granične kontrole je produženo, ali konkretne brojke zavise od intenziteta saobraćaja i vrste graničnog prelaza – navodi se u saopštenju Ministarstva unutrašnjih poslova Hrvatske.
Spoljnotrgovinska komora BiH upozorava da će EES i biometrijska kontrola uticati na spoljnotrgovinsku razmjenu, jer više od 70% trgovine ide prema EU. – Imajući u vidu da je Zapadni Balkan okružen granicama EU, smatramo da Zapadni Balkan ne treba posmatrati kao treću stranu i da ga treba isključiti iz EES i ETIAS sistema ili pronaći moguće rješenje za pojednostavljenje ili smanjenje administrativnih procedura, radi olakšanja prekograničnog transporta i bolje integracije sa tržištem Evropske unije – ističu iz Spoljnotrgovinske komore.
U probnoj fazi pasoši će se i dalje pečatirati, a biometrija se neće odmah primjenjivati na svim prelazima. Postepena primjena EES sistema trajaće do aprila 2026. godine, nakon čega se očekuje potpuna digitalna kontrola na svim spoljnim granicama Šengenskog prostora.
