Milijarde KM iz inostranstva podržavaju Bosnu i Hercegovinu
Svakogodišnje novčane doznake iz inostranstva za Bosnu i Hercegovinu dostižu milijarde konvertibilnih maraka, pri čemu se taj iznos konstantno povećava. Naša dijaspora, koja je otišla u potrazi za boljim životom, značajno doprinosi ekonomskom opstanku zemlje kroz slanje novca rodbini.
Ekonomisti o ulozi doznaka u ekonomiji BiH
Zoran Pavlović, ekonomista, ističe da i Republika Srpska i Federacija BiH u velikoj mjeri žive od ovih finansijskih transfera. "Dokle god bude bilo finansijske pomoći članovima familija u Bosni i Hercegovini, dotle će to biti praktično kao transfuzija za pacijenta. To je živi novac koji nije rezultat direktnog proizvodnog rada, neto priliv novca, što značajno olakšava rad vlada", kaže Pavlović.
Podaci o doznakama u 2024. godini
Prema zvaničnim podacima Centralne banke BiH, u prvom kvartalu 2024. godine doznake su iznosile 931,39 miliona KM. Ukupni godišnji tekući transferi iz inostranstva premašuju 5,6 milijardi KM, pri čemu samo doznake čine oko 4,17 milijardi KM. Nezvanično, postoji dodatnih 30 do 40 posto novca koji ljudi lično donesu kada se vraćaju u zemlju, što ukupni priliv povećava na 4 do 6 milijardi KM godišnje.
Uticaj na budžete i BDP BiH
Za kontekst, budžet Republike Srpske za 2025. godinu iznosi oko 6 milijardi KM, a Federacije BiH oko 8 milijardi KM. Ekonomista Slaviša Raković napominje da doznake i drugi netrgovinski finansijski prilivi iz inostranstva čine značajan i rastući deo priliva novca u BiH.
"Ovaj trend će se vjerovatno nastaviti, a trenutno doznake predstavljaju više od 10% bruto domaćeg proizvoda BiH, što značajno doprinosi stabilnosti ukupnih ekonomskih prilika", dodaje Raković.
Bez doznaka situacija bi bila teža
Raković naglašava da bi bez ovih novčanih priliva BiH imala ozbiljne ekonomske probleme. "Potrošnja je oživljena zahvaljujući doznakama, što kompenzuje nedostatke domaće proizvodnje i čini ekonomiju održivijom", ističe on.
Regionalni izvori doznaka
Doznake najviše stižu iz zemalja zapadne Evrope, Skandinavije i Sjeverne Amerike, gdje je bosanskohercegovačka dijaspora najzastupljenija.
Zaključak
Ukupni tekući transferi iz inostranstva rastu kontinuirano, pružajući ključnu finansijsku podršku i životni oslonac ekonomiji Bosne i Hercegovine. Bez ovih priliva, ekonomska stabilnost i potrošnja u BiH bile bi znatno oslabljenje.
