Šta je eritrocitoza i njen uticaj
Eritrocitoza, ili policitemija, označava previše crvenih krvnih zrnaca u krvi. Eritrocitoza podiže hematokrit i/ili hemoglobin, što može učiniti krv gustom i povećati rizik od krvnih ugrušaka, moždanog ili srčanog udara. Eritrocitoza često izaziva glavobolju, umor i otežano disanje, ali može dovesti i do ozbiljnijih komplikacija.
Vrste eritrocitoze
Eritrocitoza može biti relativna ili apsolutna. Relativna eritrocitoza nastaje kada je premalo plazme, na primer zbog dehidracije. Apsolutna eritrocitoza obuhvata primarnu i sekundarnu formu. Primarna eritrocitoza potiče iz problema u koštanoj srži, dok sekundarna eritrocitoza nastaje zbog viška eritropoetina (EPO) kao odgovor na niz stanja koja smanjuju kiseonik u telu.
Uzroci i nivoi
Najčešći uzroci primarne eritrocitoze su genetske mutacije i policitemija vera. Sekundarna eritrocitoza može nastati usled bolesti pluća, srčanih problema, apneje u snu, tumora koji luče EPO, trovanja ugljen-monoksidom, pušenja ili uzimanja nekih lekova i anaboličkih steroida. Eritrocitoza se definiše povišenim vrednostima: kod muškaraca hematokrit >50% ili hemoglobin >17,5 g/dl, a kod žena hematokrit >45% ili hemoglobin >15,3 g/dl.
Simptomi, dijagnostika i lečenje
Simptomi zavise od uzroka i mogu uključivati glavobolju, umor, svrab kože, bol u zglobovima i problemi sa krvarenjem. Dijagnoza se postavlja kompletom krvne slike, testom EPO, pulsnom oksimetrijom, testovima funkcionisanja bubrega i jetre te razmazom krvi. Lečenje najčešće ublažava simptome: flebotomija smanjuje broj crvenih krvnih zrnaca, lekovi mogu kontrolisati proizvodnju i ponekad se preporučuje aspirin u malim dozama. Praćenje lekara i promene životnog stila su ključni za kontrolu eritrocitoze.
Kada potražiti hitnu pomoć
Odmah potražite medicinsku pomoć pri znakovima krvnog ugruška: jak bol u grudima, kratak dah, vrtoglavica, iznenadna slabost, gubitak koordinacije ili otok i crvenilo jedne noge.
