Šta je poremećaj gomilanja?
Poremećaj gomilanja često se pogrešno posmatra kao obična neurednost, ali predstavlja ozbiljan problem koji utiče na fizičko zdravlje, bezbjednost i društvene odnose. U težim slučajevima može dovesti do nehigijenskih uslova, povećanog rizika od požara, padova i socijalne izolacije.
Vrste gomilanja
Postoje različiti oblici gomilanja: gomilanje životinja, koje uključuje preveliki broj kućnih ljubimaca; kompulsivna kupovina, koja podrazumijeva opsesivno kupovanje nepotrebnih stvari; i gomilanje predmeta poput papira, odeće ili čak smeća.
Gomilanje kao poseban poremećaj
Iako se poremećaj gomilanja nalazi u spektru opsesivno-kompulzivnih poremećaja (OKP), smatra se odvojenim stanjem jer osobe sa ovim poremećajem često nemaju druge mentalne probleme. Ranije je bio podtip OKP-a, ali se sada tretira kao zaseban poremećaj.
Razlika između gomilanja i sakupljanja
Sakupljanje je organizovano i ciljano čuvanje određenih predmeta (kao što su poštanske marke ili novčići) i ne narušava svakodnevni život. Nasuprot tome, gomilanje je nekontrolisano, bez organizacije, često uključuje besmislene predmete i negativno utiče na život osobe.
Kome najčešće pogađa poremećaj gomilanja?
Poremećaj gomilanja obično počinje u adolescenciji, a pogoršava se s godinama. Često pogađa osobe starije od 60 godina ili one sa drugim mentalnim poremećajima poput anksioznosti i depresije.
Posljedice gomilanja
Posledice uključuju probleme sa pripremom hrane, ličnom higijenom, konflikte u odnosima, loš higijenski uslov i socijalnu izolaciju. Takođe, može biti otežana saradnja sa komunalnim službama i potreba za socijalnom podrškom.
Simptomi poremećaja gomilanja
Osobe sa ovim poremećajem često ne prepoznaju vlastiti problem. Simptomi su: nemogućnost odbacivanja stvari, stres pri pokušaju bacanja, anksioznost zbog potencijalne buduće potrebe za predmetima, povlačenje iz društva i neuredan životni prostor.
Uzroci i povezani faktori
Tačan uzrok nije poznat, ali postoje deficit u kognitivnim funkcijama poput planiranja, rešavanja problema i pamćenja. Poremećaj može pratiti OCD, ADHD ili depresija. Rizik može povećati član porodice sa ovim poremećajem, traume, impulzivna kupovina, zloupotreba supstanci i drugi faktori.
Dijagnoza i liječenje
Dijagnostika se zasniva na procjeni teškoća u odbacivanju stvari i stanju životnog prostora. Lečenje uključuje kognitivno-bihejvioralnu terapiju (KBT) kojom se uče organizacione vještine i razumijevanje gomilanja, te upotrebu antidepresiva, poput SSRI lijekova.
Savjeti za suočavanje s poremećajem gomilanja
Važno je tražiti podršku porodice i prijatelja, fokusirati se na male korake u organizaciji stana, održavati ličnu higijenu i zdravu ishranu te prihvatiti pomoć - bilo od voljenih ili profesionalnih servisnih službi. Tako se može značajno poboljšati kvaliteta života.
