Razumijevanje postprandijalne pospanosti
Pospanost nakon jela, poznata kao postprandijalna somnolencija, može nastati zbog određenih namirnica, količine hrane ili unutrašnjeg sata tijela. Iako je običan osjećaj umora nakon ručka, ponekad može ukazivati i na zdravstvene probleme.
1. Nutritivne materije koje izazivaju umor
Melatonin, hormon spavanja prisutan u namirnicama poput ječma, kukuruza, višanja, jaja i lososa, uzrokuje opuštanje i pospanost. Triptofan, aminokiselina koja se nalazi u piletini, ribu, mleku i semenju, pretvara se u serotonin i posredno povećava melatonin. Hrana bogata ugljenim hidratima s visokim glikemijskim indeksom, kao što su bijeli hleb, krompir i beli pirinač, može izazvati nagli pad šećera u krvi što vodi do umora. Nezdrave masti iz pržene hrane, putera i sladoleda takođe doprinose pospanosti.
2. Veliki obroci i piće
Konzumiranje velikih količina hrane može povećati količinu citokina u tijelu, proteina koji utiču na umor. Alkohol pojačava dejstvo adenozina u mozgu, hormona koji izaziva pospanost, ali loše utiče na kvalitet sna i može pogoršati apneju u snu.
3. Uticaj doba dana
Pospanost nakon ručka često je povezana s cirkadijalnim ritmom, prirodnim padom budnosti između 13 i 16 časova, te akumulacijom adenozina u mozgu, koji se povećava tokom dana i povećava želju za snom.
4. Moguća zdravstvena stanja
Česta pospanost nakon obroka može ukazivati na dijabetes, hipoglikemiju, anemiju, probleme sa štitnom žljezdom ili nizak krvni pritisak. U takvim slučajevima važno je konsultovati se sa ljekarom.
Kako smanjiti pospanost nakon jela?
Preporučuje se jedenje izbalansiranih obroka sa manje ugljenih hidrata, manji ali češći obroci, dovoljna količina sna noću, izlaganje dnevnoj svjetlosti i redovna fizička aktivnost. Kratke dremke do 20 minuta mogu pomoći, ali duže dremanje može poremetiti noćni san.
