Šta je Alfa-gal sindrom?
Alfa-gal sindrom predstavlja jedinstvenu alergiju na molekul šećera galaktozu-alfa-1,3-galaktozu (alfa-gal), koji se nalazi u tkivima većine sisara poput krava, svinja i jelena, ali ne i kod ljudi. Ovaj sindrom se razvija nakon ujeda krpelja koji unose alfa-gal u krvotok i aktiviraju preveliki imuni odgovor, stvarajući antitela protiv alfa-gala. Kasnija konzumacija proizvoda životinjskog porekla može izazvati alergijsku reakciju koja nastupa sa zakašnjenjem od nekoliko sati.
Koji proizvodi mogu izazvati reakciju?
Uobičajeni okidač je crveno meso, ali sindrom može izazvati reakcije i na mlečne proizvode, želatin u gumenim bombonama, određene lekove poput heparina, pa čak i neke proizvode za ličnu higijenu. Ova alergija nije uobičajena i može se pogrešno interpretirati jer simptomi ne nastupaju odmah posle konzumacije.
Širenje i simptomi sindroma
Prvi slučaj alfa-gal sindroma u Srbiji potvrđen je nedavno, dok se u SAD procjenjuje da oko 450.000 ljudi boluje od ove alergije. Krpelji koji prenose sindrom prisutni su širom sveta, uključujući usamljeni zvezdasti krpelj i jelenskog krpelja. Simptomi se javljaju dva do šest sati nakon izlaganja alergenima i obuhvataju svrabež, otoke, bolove u stomaku, mučninu i u težim slučajevima anafilaktički šok.
Nedostatak svesti i dijagnoza
Mnogi lekari nisu upoznati sa alfa-gal sindromom, pa može proći dosta vremena pre postavljanja tačne dijagnoze. U Srbiji je sindrom novi entitet, a o ovom stanju uglavnom se brinu specijalizovani centri. Edukacija lekara i javnosti je ključna za ranije prepoznavanje i bolje upravljanje stanjem.
Život sa alfa-galom
Liječenje podrazumijeva izbjegavanje hrane i proizvoda sa alfa-galom, kao i oprez prilikom boravka na mestima gde su krpelji prisutni. Nositi odgovarajuću odjeću, koristiti repelenate i pažljivo pregledati tijelo posle šetnji u prirodi su obavezni koraci. U slučajevima teških reakcija, pacijenti mogu nositi EpiPen za hitnu pomoć.
Kako krpelj izaziva alergiju?
Krpelj se prikači na kožu i ubrizgava pljuvačku bogatu anesteticima, razređivačima krvi i alfa-galom koja može aktivirati imunološki sistem. Precizni mehanizmi nastanka alergije su još predmet istraživanja, ali sumnja se da je kombinacija faktora iz pljuvačke i oštećenja kože uzrok nastanka sindroma.
Zaključak
Alfa-gal sindrom je složena i često nepravedno zapostavljena alergija na proizvode životinjskog porekla uzrokovana ujedom raznih vrsta krpelja. Sa rastom populacije krpelja i njihovu širenjem, broj oboljelih raste, što zahtijeva povećanu pažnju stručnjaka i širu javnu svijest o ovom ozbiljnom zdravstvenom problemu.
