Šta je apoptoza?
Apoptoza je proces kojim organizam uklanja oštećene i stare ćelije putem programirane ćelijske smrti. "Programirana" znači da tijelo zna koje ćelije treba da umru i kontroliše taj proces od početka do kraja. Apoptoza sprječava da ćelije sa oštećenom DNK rastu i stvaraju tumor.
Zašto je apoptoza važna za zdravlje
Apoptoza održava ravnotežu u tkivima i pomaže imunološkom sistemu da ukloni infekcije. Već u prenatalnom razvoju apoptoza oblikuje dijete, na primjer pri formiranju prstiju. Nakon rođenja apoptoza pomaže zamjeni istrošenih ćelija i sprječavanju nekontrolisane deobe.
Šta se dešava kada apoptoza ne funkcioniše
Kada je apoptoza pretjerana, mogu da stradaju zdrave ćelije i pojave se bolesti poput Alchajmerove, Parkinsonove ili ALS. Ako apoptoza izostane, oštećene ćelije ostaju i mogu dovesti do raka ili autoimunih poremećaja.
Mehanizmi i terapije
Protein p53 je primjer ključnog proteina koji aktivira apoptozu kad je DNK nepopravljivo oštećena. Naučnici rade na lijekovima koji pojačavaju apoptozu protiv tumora ili je ublažavaju kada ubija važne ćelije. Kontrola apoptoze ostaje važan cilj u liječenju raka i neurodegenerativnih bolesti.
