Šta je kortizol i zašto je važan
Kortizol je steroidni hormon kojeg proizvode nadbubrežne žlijezde i predstavlja glavni hormon stresa. Kortizol utiče na gotovo svaki organ i tkivo: reguliše odgovor na stres, utiče na metabolizam masti, proteina i ugljenih hidrata, suzbija upalu, pomaže u regulaciji krvnog pritiska i šećera u krvi te učestvuje u ciklusu spavanja i buđenja.
Kako kortizol funkcioniše
Tijelo oslobađa kortizol tokom stresa, uz hormone koji pokreću „fight or flight“ reakciju, odnosno „bori se ili beži“. Kortizol podiže glukozu iz jetre kako bi obezbijedio brzo gorivo u stresnim situacijama.
Simptomi disbalansa kortizola
Simptomi niskog ili povišenog nivoa kortizola povezani s načinom života uključuju: teško buđenje čak i poslije osam sati sna, popodnevni pad energije, povećanu želju za slatkišima i kofeinom, nesanicu i buđenje između 2 i 4 sata, anksioznost bez očiglednog razloga, nakupljanje masnog tkiva oko stomaka i učestale infekcije. Hronični stres i loš san mogu poremetiti ritam kortizola i utjecati na štitnu žlijezdu, osjetljivost na insulin i mentalnu jasnoću.
Kako vratiti balans
Balans kortizola moguće je povratiti pravilnom ishranom, kvalitetnim snom, tehnikama relaksacije, prilagođenom fizičkom aktivnošću i po potrebi ciljanim suplementima. Rješenje nije u dodatnoj kafi ili slatkišu, već u vraćanju hormonskog balansa.
Normalni nivoi kortizola
Nivo kortizola mjeri se u krvi, urinu ili pljuvački; vrhunac je rano ujutro i opada tokom dana. Referentne vrijednosti su u 6–8 ujutro: 10–20 mcg/dL, a oko 16 časova: 3–10 mcg/dL.
