Limfni čvorovi i zašto oticanje može značiti rak
Limfni čvorovi su dio limfnog sistema koji filtrira limfu i uklanja oštećene ćelije, uključujući i ćelije raka. Otečeni limfni čvorovi često ukazuju na to da se u tijelu vodi borba protiv infekcije ili bolesti, ali ponekad otečeni limfni čvorovi mogu biti znak raka. Posebno su alarmantni otečeni limfni čvorovi na vratu, u preponama i u pazuhu jer ti otečeni limfni čvorovi mogu ukazivati na prisustvo metastaza.
Metastaze se mogu širiti direktno u okolno tkivo, putem krvotoka do udaljenih organa ili kroz limfni sistem do obližnjih ili udaljenih limfnih čvorova. Najčešća mjesta metastaza uključuju limfne čvorove, kosti, jetru, pluća i mozak. Opšti znakovi metastaza su ekstremni umor, noćno znojenje i neobjašnjivi gubitak težine.
Da bi se utvrdilo da li se rak proširio na limfne čvorove koriste se snimanja poput CT, MR i PET, limfoscintigrafija i biopsija, uključujući sentinel biopsiju. Ako se rak pronađe u limfnim čvorovima, liječenje se prilagođava: dodatna ispitivanja, uklanjanje zahvaćenih limfnih čvorova ili sistemski tretman cijelog tijela.
- Rak ima tendenciju da raste i širi se pronalaženjem najpovoljnijih uslova u telu. Kada otkrijemo ćelije raka u limfnim čvorovima, a rak nije tamo počeo, to znači da rak počinje da se širi na druga područja - objašnjava doktorka Šimoli Barot, medicinski onkolog u Klivlend klinici (Cleveland clinic) u Ohaju, SAD.
- Kada pronađemo ćelije raka u limfnim čvorovima, to nam govori da su uspele da izbegnu imuni odgovor. Ovo ukazuje na to da je rak počeo da se širi i da imuni sistem nije mogao u potpunosti da eliminiše te ćelije - navodi dr Barot.
- Ponekad limfni čvorovi izgledaju potpuno normalno, ali pod mikroskopom otkrivamo ćelije raka - naglašava dr Barot.
Uklanjanje limfnih čvorova (limfadenektomija) može pomoći u liječenju nekih vrsta raka, ali povećava rizik od limfedema. Kada se pojave novi ili dugotrajni otečeni limfni čvorovi bez jasnog razloga, ili se jave opšti simptomi poput otežanog disanja, groznice ili noćnog znojenja, važno je potražiti liječnički savjet. Otečeni limfni čvorovi zahtijevaju procjenu kako bi se isključile metastaze i odredio pravilan plan liječenja.
- Kada se rak proširi van najbližih limfnih čvorova, tretiramo ga drugačije nego kada je ograničen na jedno područje. Na primer, rak dojke koji se širi na limfne čvorove u grudima ili abdomenu zahteva drugačiji pristup od raka dojke koji je i dalje lokalizovan samo u dojci ili se proširio na obližnje limfne čvorove - pojašnjava dr Barot.
- Nedostatak limfnih čvorova ne mora nužno da utiče na imunološku funkciju, jer telo ima mnogo limfnih čvorova koji mogu da nadoknade funkciju onih uklonjenih. Glavna briga je mogućnost razvoja limfedema, što je doživotno stanje i zahteva redovno praćenje pacijenta - naglašava dr Barot.
- Na primer, rak koji počinje u organima kao što su jajnici, može da se proširi na obližnje limfne čvorove u preponama ili, pak, na udaljene limfne čvorove poput onih blizu ključne kosti. Ovo može da bude jedan od prvih znakova raka. Iako su ove situacije retke, uvek je važno obratiti se lekaru ako se pojave novi ili pogoršani simptomi - zaključuje dr Šimoli Barot.
