Šta uzrokuje povišen nivo bilirubina?
Povišeni nivoi bilirubina kod odraslih često su povezani sa oboljenjima jetre, infekcijama ili poremećajima krvi, dok je kod novorođenčadi najčešće prolazna pojava. Pravovremena dijagnostika je ključna za otkrivanje uzroka i adekvatno liječenje.
Bolesti jetre povezane s alkoholom i ciroza
Dugotrajno konzumiranje alkohola može da dovede do oštećenja jetre, uključujući masnu jetru, hepatitis i cirozu. Oštećena jetra ne može pravilno izlučivati bilirubin, što rezultira njegovim nakupljanjem u krvi. Ciroza predstavlja stvaranje ožiljnog tkiva usljed hepatitisa ili alkoholizma.
Žučni kamenci i simptomi
Žučni kamenci nastaju kada se žuč kristalizuje, blokirajući kanale za izlučivanje žuči, što povećava bilirubin. Simptomi uključuju povišenu temperaturu, žuticu, bol u gornjem desnom dijelu stomaka, mučninu i povraćanje.
Gilbertov sindrom i hemolitička anemija
Gilbertov sindrom je genetski poremećaj koji blago povišava bilirubin i može izazvati povremenu žuticu, naročito pod stresom ili bolesti. Hemolitička anemija uzrokuje ubrzanu razgradnju crvenih krvnih zrnaca, što dovodi do žutice, vrtoglavice i slabosti.
Hepatitis i efekti na bilirubin
Hepatitis je upala jetre izazvana virusom, koja smanjuje sposobnost jetre za izlučivanje bilirubina. Može izazvati bol u stomaku, umor, povišenu temperaturu, gubitak apetita, mučninu i žuticu.
Normalni i povišeni nivoi bilirubina
Normalan nivo bilirubina kod odraslih je ispod 1 mg/dL, do 1,2 mg/dL smatra se povišenim. Kod novorođenčadi, blago povišen nivo nakon rođenja je uobičajen i najčešće prolazi sam, ali se posjeta pedijatru preporučuje ako žutica traje duže od tri nedelje.
Simptomi povišenog bilirubina kod odraslih i beba
Glavni znak je žutica, odnosno žućkasta koža i bjeloočnice. Ostali simptomi mogu uključivati tamnu mokraću, svrab kože, svijetlu stolicu, mučninu i bolove u stomaku. Kod beba se žutica najprije javlja na licu, pa se širi, a može pratiti razdražljivost, slabije sisanje i gubitak težine.
Dijagnostika i liječenje
Dijagnoza se postavlja analizom krvi ili urina, te dodatnim testovima poput ultrazvuka i endoskopije. Kod novorođenčadi se povišeni bilirubin liječi fototerapijom, koja razlaže bilirubin olakšavajući njegovu eliminaciju iz organizma.
