Prvi organizovani skrining na rak pluća u Srbiji
Srbija je pionir na zapadnom Balkanu u uvođenju organizovanog skrininga za rak pluća, koji predstavlja ključni korak u borbi protiv najčešćeg i najopasnijeg maligniteta. Svake godine u našoj zemlji oboli oko 7.000, a umre više od 5.000 ljudi od ove bolesti.
Značaj ranog otkrivanja raka pluća
Rak pluća se u 60% slučajeva dijagnostikuje kada je bolest već u metastatskoj fazi, što znatno smanjuje šanse za uspešno lečenje. Prvi simptomi, poput dugotrajnog kašlja, zamora i otežanog disanja, često se zanemaruju ili se pripisuju bezazlenim uzrocima, naročito kod pušača. Pored pušenja, glavni faktori rizika su zagađenje vazduha i nedovoljna svest o važnosti preventivnih pregleda.
Rezultati programa skrininga u Srbiji
Više od 3.000 osoba iz rizičnih grupa, uglavnom pušača preko 50 godina i onih sa porodičnom istorijom raka pluća, uključeno je u ovaj program. Dosada je kod oko 100 pacijenata rano otkriven rak pluća, što je omogućilo brzo započinjanje lečenja i operacije sa ohrabrujućim prognozama. Doc. dr Mihailo Stjepanović ističe da su spašeni mnogi životi zahvaljujući ranom otkrivanju, mada još uvek postoje pacijenti kojima neke savremene terapije nisu pristupačne.
Širenje programa i dostupnost terapija
Planira se proširenje skrininga i na gradove poput Niša, kako bi svi veći zdravstveni centri imali ovu važnu preventivnu uslugu. Olja Ćorović iz Udruženja "Punim plućima" naglašava da mnogi pacijenti i dalje nemaju pristup novim terapijama i da više očekuju proširenje indikacija do kraja 2025. godine, što bi omogućilo lečenje za obolele od različitih tipova raka pluća osim hemoterapije.
Zaključak
Rano otkrivanje raka pluća je ključ za adekvatno lečenje i povećanje stope preživljavanja, stoga je nastavak i širenje organizovanog skrining programa presudno za poboljšanje zdravstvene zaštite i spasavanje života u Srbiji.
