Uloga folikulostimulirajućeg hormona (FSH)
Folikulostimulirajući hormon (FSH), poznat i kao folitropin, zajedno sa luteinizirajućim hormonom (LH) pripada grupi hormona poznatih kao gonadotropini. Ovi hormoni igraju ključnu ulogu u funkciji reproduktivnog sistema. Nedostatak hormona koje proizvodi hipofiza može izazvati razne simptome, među kojima su i hipopituitarizam, što zahteva doživotno lečenje.
Funkcija FSH u embrionalnom razvoju
Tokom drugog i trećeg trimestra trudnoće, hipofiza fetusa oslobađa FSH i LH, a njihovi nivoi dostižu maksimum kada folikuli jajnika ili seminiferni tubuli u testisima sazrevaju.
Funkcija FSH u pubertetu
Nivo FSH obično je nizak kod dece. Kako se pubertet bliži, hipotalamus oslobađa gonadotropin-oslobađajući hormon (GnRH), koji aktivira lučenje FSH i LH, uzrokujući fizičke promene ka seksualnoj zrelosti. U muškaraca, FSH i LH stimulišu testise da proizvode testosteron, dok kod žena pokreću proizvodnju estrogena u jajnicima.
Uloga FSH kod žena
FSH je ključan za regulisanje menstrualnog ciklusa. On stimuliše rast folikula u jajnicima, pripremajući jajne ćelije za ovulaciju. Ovulacija se događa oko 14. dana menstrualnog ciklusa, kada zreli folikuli oslobađaju jajne ćelije, a nivo estrogena opada zbog porasta progesterona.
Uloga FSH kod muškaraca
U muškaraca, FSH ima ulogu u proizvodnji sperme. Tokom puberteta, zajedno sa testosteronom, pomaže u razvoju polnih karakteristika i održava proizvodnju sperme.
Regulacija nivoa FSH
Nivoi FSH su regulisani složenim hormonskim povratnim sistemom nazvanim osovina hipotalamus-hipofiza-gonada. Svi hormoni u ovom sistemu utiču jedni na druge. Na primer, estrogen može inhibirati lučenje FSH, dok progesteron umanjuje učestalost GnRH oslobađanja.
Normalni nivoi FSH
Normalni nivoi FSH variraju u zavisnosti od pola i uzrasta. Kod muškaraca pre puberteta, nivoi se kreću od 0 do 5,0 mIU/mL; tokom puberteta od 0,3 do 10,0 mIU/mL, dok su kod odraslih od 1,5 do 12,4 mIU/mL. Za žene pre puberteta, nivoi su od 0 do 4,0 mIU/mL, a nakon menopauze između 25,8 i 134,8 mIU/mL.
Visok i nizak nivo FSH
Povišeni nivoi FSH mogu ukazivati na probleme sa jajnicima ili testisima, dok sniženi nivoi, često povezani sa hipopituitarizmom, dovode do problema sa seksualnim razvojem i neplodnosti. Simptomi hipogonadizma mogu se razlikovati kod novorođenčadi, dece, muškaraca i žena.
Merjenje nivoa FSH
Uređivanjem krvne analize, lekar može odrediti nivo FSH. Ova analiza često se koristi za dijagnostikovanje plodnosti i raznih hormonskih disfunkcija, uključujući stanja hipofize i hipotalamusa.
