Šta je pljuvačka i njena uloga u zdravlju
Pljuvačka je uglavnom sastavljena od vode, ali sadrži i proteine i druge važne supstance koje održavaju zdravlje usta i cijelog organizma. Ovo vodenasto tkivo pomaže u održavanju vlažnosti usta, olakšava žvakanje i gutanje hrane, pokreće probavu putem enzima amilaze, štiti od infekcija i pomaže u očuvanju zdravlja zuba. Takođe, pljuvačka neutralizuje kiselinu u ustima i pomaže u zacjeljivanju oštećenih tkiva, kao i u percepciji ukusa.
Proizvodnja pljuvačke i njena kontrola
Pljuvačne žlijezde proizvode pljuvačku i skoro 90% dolazi iz tri glavna para: parotidnih, sublingvalnih i submandibularnih žlijezda. Autonomni nervni sistem reguliše njeno lučenje, pri čemu parasimpatički sistem povećava količinu pljuvačke, a simpatički smanjuje i proizvodi gušću pljuvačku, što objašnjava suva usta usljed stresa.
Sastav pljuvačke i važni proteini
Pljuvačka se sastoji od 99% vode i 1% proteinskih i drugih supstanci. Najvažniji proteini uključuju amilazu za varenje ugljenih hidrata, mucine za podmazivanje usta, te imunološke peptidne komponente koje štite od infekcija. Ostale supstance su glukoza, urea, hormoni i elektroliti.
Zdravstveni problemi povezani sa pljuvačkom
Problemi kao što su hiposalivacija (nedostatak pljuvačke) uzrokuju suvoću usta, loš zadah, probleme sa oralnom higijenom, govorom i gutanjem, a mogu nastati usled dehidracije, autoimunih bolesti ili lijekova. Suprotno, hipersalivacija je povećano lučenje pljuvačke, što može izazvati poteškoće i zdravstvene probleme kao što je gušenje ili upala pluća. Gusta pljuvačka je znak nedovoljne hidratacije i može signalizirati druge zdravstvene probleme.
Kada se obratiti ljekaru?
Ukoliko suva usta ili prekomjerno lučenje pljuvačke ne prolaze, važno je posjetiti ljekara radi utvrđivanja uzroka i pravovremenog liječenja.
